- BÖLÜM
“Çocuk Felsefesi Atölyesi” çocuk eğitim kültürünün, çocuğun kişiliğini özgürce ifade etmesi, kendini yaratması ve sanatsal açıdan aktif olmayı hazırlayan bir temel eğitimdir. Elbette çocuk felsefe atölyesinin odak noktası çocukların yeteneğinin çocuğun bizzatihi kendisinin tanıması ve yeteneğini canlandırarak geliştirmesini sağlar tanınması ve yeniden canlandırılmasıdır.
Çocuklar “Çocuklarla Atölyede Felsefe Yapma Yöntemi”yle; eğitim içinde kendi haklarını tanıma, korumasıyla birlikte, kendi kültürleri ve düşüncelerinin de bir değeri olduğunu öğrenirler.
Çocuk Felsefe Atölyelerinde çocuklar birlikte felsefe yaparken kişiliklerini ve düşüncelerini sorularla ve yaptıkları sanat eserleriyle ifade ederler. Çünkü farklı sosyal tabakalardan, kültürlerden gelen çocuklar birbirleriyle diyalog halinde buluşurlar ve farklı kültürler arasında bilgi alışverişinde bulunurlar. Arkadaşlık kültürünü geliştirirler.
Evden, okuldan ve çevreden aldıkları bilgilerle birlikte kendi kültürlerini oluşturan çocuklar gelişen bu kültürlerini ve kendi dünya görüşünü sahiplenirler. Atölye çalışmalarında birbirleriyle olan iletişim zamanı için de çocuk için bir oyun olan sanat resim, heykel, baskı, oyuncaklar, drama, dans, müzik gibi toplu yapılan sanatsal çalışmalar yaparlar. Bu çalışmalar çocukları çevrenin, ailenin yaşam ve kültüre bakışından uzaklaşmadan ancak onları kendi atölye çalışmaları içinde farklı bir biçimde, yenileyerek geliştirir. Çünkü tıpkı yetişkinler gibi çocuklar da yaşam alanlarında yaratıcılıklarını ve kişiliklerini ifade etmekten büyük bir keyif alır. Bu çalışmalarla dışarıdan aldıkları yaşam, kültür, politik ve sanat değerlerini kendi saf temiz akıl süzgecinden geçirirler. Bilgince sordukları sorularla olumlu ile olumsuzun, iyi ile kötünün kaynağını öğrenmeye çalışırlar. Akıllarının kabul etmeyen şeyleri ayıklayıp atarlar. Burada felsefe eğitimcileri sadece koordinasyonu sağlamaya çalışır. Bu çocuklarla felsefe yapmanın temelidir.
Bu çalışmalar farklı sosyal tabakalardan, kültür ve milliyetlerden gelen çocukların topluma uyum sağlamasını kolaylaştırır, onları insanlarla iletişimde cesaretlendirir. Kendi duyguları, fantezileri, sanata yaklaşımı, düşünce biçimleri ve değerleri ile kendilerine olan güveni artırır. Paylaşım, empati, yardımlaşma gibi sosyo-psikolojik becerilerini de geliştirmektedir.
Sosyal pedagoglar felsefe ve sanatsal çalışmaları yapan, yönetenlerden, çocukların felsefe atölyelerinde bu gelişmeleri göstermesi için olabildiğince çocuğun kültürel ve sanatsal yaşama tam katılım hakkına saygı gösterecek ve teşvik etmelerini bekleyecektir. Ayrıca kültürel ve sanatsal faaliyetler ile aktif dinlenme ve boş zaman etkinlikleri için uygun ve eşit fırsatların sağlanmasına teşvik edecek temel ilkeleri göz önünde tutmalarını isteyecektir. Çocuk felsefe atölyeleri çocuk kültürünün ifade edebilme ortamıdır ve dolayısıyla aynı zamanda bir çocuk hakkıdır!
Çocuk yaptığı veya çizdiği resimde, heykelde caddede, aile içinde, kreşte veya okul dersliklerinde yaşadığı, gördüğü olumlu ve olumsuzlukları anlatır. Çoğu zaman sözle anlatamadıklarını, çamur, taş, ahşap, cam, boya, kalemle çeşitli şekiller yapar veya ve kağıtlara aktarır. Elbette ki yıldızlara, sahilde deniz dalgalarında sandalların hareketleri, sevdikleri hayvanların veya korktukları hayvanları da kendisine olan güveni kazanıncaya kadar çocuk sanatı dediğimiz çeşitli oyunlarla anlatırlar.
Okul öncesi çocuklarla yaptığımız bir projede çocukları iki gruba ayırdık. Birinci gruba “ilk beş dakika yatarak deniz suyuna bakalım. Sonra beş dakika gözlerinizi kapatalım sırt üstü yatmayı sürdürelim. Denizde neler yapmayı düşlediğimizi denizin içinde nelerle karşılaşacağımızı tespit edelim ve bu düşlerimizi gerçekleştirmek için en güvendiğimiz birine hangi soruları soracağımızı saptamaya çalışalım” dedik.
İkinci guruba da aynı şekilde “ilk beş dakika yatarak gökyüzüne bakalım. Sonra beş dakika gözlerimizi kapatalım ve gökyüzü hakkında bilgi edinmek veya yapmak istediğimizi, gündüz ve akşam gök yüzü bizim için ne ifade ediyor., düşümüzü hangi sorularla açıklayabiliriz diye düşünelim. ”dedik.
- Gurup:
- Sandalımla dünyayı dolaşabilir miyim
- Yüze yüze buzullara gidebilir miyim
- Denizlerde kaç çeşit canlı yaşıyor?
- Ben buradan Yunanistan’a kadar yüzersem
- Dünya şampiyonu olabilir miyim.?
- Dünyamızdan başka bir yerde deniz var mı?
- Bu kadar deniz suyu varken neden kuraklık oluyor?
- On bin yıl önce bu sahillerde insanlar yaşadı mı?
- Deniz suyu neden tuzlu ve içilmiyor?
- Ben buradan buzullara sandalımla gitmek istersem
hangi tehlikelerle karşılaşabilirim?
- Nehir suların hepsi denize akıyor o zaman denizler neden azalıyor?
2 Gurup:
- Uzaya gitmek ne kadar sürer?
- Ay ve diğer yıldızlarda su bitki ve canlı var mı?
- İnsanlar buradan oraya mı gidip yaşayacaklar?
- Parası olmayan uzaydaki yıldızlara nasıl gidecek?
- Dünyamızın dışında kaç yıldızın olduğunu kesin bilen var mı?
- Buradan en uzak yıldıza gidiş ne kadar sürer?
- Gökyüzünün sınırı nerede sona erer?
- Yıldızlar gerçekten boşluktan mı dolaşıyor?
- Aya uzay aracın gönderiliyorsa benim de güneşe gidecek bir uzay aracı bulmama
ne engel olabilir ki?
Çocuk Felsefesi Atölyesi, yaşadığı çevresindeki çocukların arasındaki farklı kültür, inanç sosyal tabakalarından olan çocuklar arasındaki ayrımı yok sayar. Hepsine eşit hareket edecek, birbirinden öğrenecek, yardımlaşacak bir ortamı sağlar. Burada birlikte yeteneklerini geliştirir sanat ve zanaat alanındaki iş birliklerini kendi çevrelerinden dışarıya kentlere, ülkenin her yanına ve dünyanın her yerindeki çocuklarla iş birliği yapmayı amaçlar. Çünkü Çocuklarla Felsefe yapma bir Koordine Merkezidir.
Çocuk Felsefe Atölye çalışanları yöneticileri ilişkilerini disiplinli ama aynı göz seviyesinde sürdürerek iş birliği yaparlar. Çocukların duygularına daima dikkate almak gerekir.
Atölyedeki çalışmalar sadece Felsefe Atölyesi içinde kalırsa bir süre sonra çocuk ve gençlerinin ilgisi azalır. Çünkü felsefe aynı zamanda çok yönlü bir sanatsal çalışmadır
Felsefede sanat bir yandan katılımcının içindeki yorumlara, duygulara ve tarihsel referanslara yol açan algı ve yargıların bir nesnesi olarak görmek gerekir. Öbür yandan sanat doğanın aksine kendine özgü bir insan ürünüdür. Her iki halde de bunlar felsefe için her zaman özel bir sorun da teşkil edebilir. Çocuk ve gençlerde duygunun alınganlığın çok güçlü olduğunu bir anı bile göz ardı etmemek gerekiyor.
Devam edecek….