Salim Çetin’in bu yazısı 3 Kasım Tarihinde Yenigün Gazetesi’nde yayımlanmıştır.
Evet, kitabın kokusunu almak, sevdiğiniz yazarları görmek istiyorsanız fuar bir fırsat!
28 Ekim-5 Kasım tarihleri arasında İstanbul’da Tüyap’ın, İzmir’de ise İzka’nın düzenlediği İzmir Kitap Fuarları var. Ne güzel, iki kentte farklı fuar…
İlk kitap fuarı, kaynakların belirttiğine göre 1932’de İstanbul’da, Halkevi tarafından düzenlenmiş.
Onun sayılarını bilmiyoruz ama Tüyap’ın, İstanbul’da 1982’de düzenlediği ilk fuarda, 28 yayınevi, 50 bin de ziyaretçisi olmuş.
Kırk yıl sonra 2022’de ise bu sayı bin yayınevi, beş yüz bin de ziyaretçi saysına ulaşmış.
Ya İzmir?
2022 tarihli fuarda yayınevi sayısı 450 iken, 2023’te yayınevi sayısı 300’e düşmüş.
İzka’nın bu yıl yaptığı fuarda ise yayınevi sayısı 250’e gerilemiş.
Görüldüğü gibi eğilim aşağı doğru gidiyor.
***
Her neyse ben Tüyap’ın 1990’lı yılların sonunda İzmir’e kitap fuarını taşıdığını anımsıyorum.
O zaman fuarın genel koordinatörü şimdi aramızda olmayan Deniz Kavukçuoğlu idi.
Kavukçuoğlu kitap fuarı için belediyelerden yardım istemiş, biz de Konak Belediyesi Kültür Müdürlüğü olarak şehri kitap fuarının duyuru afişleriyle donatmıştık.
Kitaba, kültüre kim hayır derdi ki!
Benim gibi binlerce kitapsever o tarihlerden sonra Kültürpark’ta yapılan fuarda sevdiği onlarca yazarı yakından görme fırsatı yakaladı.
Çünkü Fuar, ticari yanı olmakla birlikte aynı zamanda devasa bir kültürel etkinlikler bütünüydü, bir kültür şöleniydi.
Söyleşiler, imzalar, yazarlarla tanışmalar buradaydı.
***
Hiç aklımdan çıkmaz Erdal Öz’ün hem kitaplarını imza etmesi hem de Can Yayınları standındaki telaşlı hali.
Hemen yanı başında başka bir stantta; Turgut Özakman, daha “Çılgın Türkler” yeni çıkmış, başka bir stantta Fazıl Hüsnü Dağlarca…
Cumhuriyet Kitapları standında Ataol Behramoğlu.
Doğan Kitap’ta Doğan Hızlan…
Şimdi saymaya kalksam sayfalara sığmaz.
***
O yıllarda fuarın yeri Kültürpark’tı doğal olarak.
Sonra yıllar birbirini izledi, devir değişti.
Kitap fuarı da Gaziemir’deki yeni yere taşındı.
Kimi uzak dedi, itiraz etti ama belediye bundan vazgeçmedi.
Çünkü birkaç yıl önceki deprem Konak Meydanı’ndaki belediye binasına zarar vermiş, belediye de zorunlu olarak kitap fuarının yapıldığı hollere taşınmıştı.
Dolayısıyla diğer küçük çaplı ihtisas fuarları bile artık Kültürpark’a sığamayacak duruma gelmişti.
Bu da fuarı yeni yeri olan Gaziemir’deki binaya taşıma için bir nedendi.
Burası tabii ki kentin merkezine uzak, dolayısıyla bu bir handikap.
Büyükşehir ise bu aksaklığı ulaşım takviyesiyle bertaraf etmeye çalışıyor.
***
İki yıldır uzaklıkla ilgili tartışmalar dinmeden sürüyor.
Kimi yazarlar mesela Ahmet Günbaş bu uzaklığı dillendirerek, Fuar’a katılmayacağını söylüyor.
Daha doğrusu ben bu itirazları yazarın Facebook’taki sayfasından okuyorum.
Aslında yazar örgütlerinin zayıflığı burada nasıl da ortaya çıkıyor, değil mi? Onlardan bir açıklama duymadık!
Bir not da belediyeye; onlarca halkla ilişkiler elemanı çalıştıran belediye, fuarın Gaziemir’deki yeni yeriyle ilgili derli toplu bir açıklama yapmıyor. Bunun nedenlerini kamuya açıklamıyor.
Ya da ben duymadım.
***
Aslında fuarlar ticaret alanının konusu, ekonomik durumla bağlantılı.
Ekonomideki canlılık kitaba ilgiyi artırıyor, fuarlar cazibesini koruyor.
Oysa görülen mevcut hükümetin yarattığı pahalılık ve bunun yanında kültürel konulardaki kayıtsızlığı akla ziyan bir durum.
Bu koşullarda kitap fuarlarının iyi olması nasıl beklenir ki?
Kısaca durum pek de iyi değil gibi!
Elbette kitap basımı aynı zamanda ticari bir sektör de.
Dolayısıyla her firma bastığı kitabı görücüye çıkarıp satışını da yapmak istiyor.
Gelgelelim bu koşullarda kitap satışlarında artış beklemek hayal!
Bir kitap yüz liradan başlıyor…
***
28 Ekim’de hem İstanbul hem de İzmir’deki fuarların açılışı.
Bu arada gidenlerin izlenimleriyle basından gördüklerimiz ziyaretçi sayısında azalma ve kitap satışında düşmenin devam ettiği yönünde.
Kitabın ve kültürel konulardaki gerilemenin nelere mal olacağını sanıyorum tartışmanın bile gereği yok.
Dileyelim bu eğilim kısa zamanda olumluya doğru bir rota izlesin!
İzka’nın düzenlediği İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ev sahipliği yaptığı kitap fuarı bu yıl Cumhuriyet’in “100. Yıl”ına adanmış.
Onur Konuğu ise edebiyatın önemli bir ismi Birhan Keskin.
Sonuç olarak yinelemekte yarar var: Kitabın kokusunu duymak, sevdiğiniz yazarlarla tanışmak istiyorsanız 5 Kasım’a kadar sürecek bu şöleni kaçırmayın derim!